Gebelik ve sinuzit Kafa kemikleri icinde bulunan, ic yuzeyi mukoza ile ortulu hava dolu bosluklara sinus, bunlarn iltihabna ise sinuzit denir. Sinuzit, toplumda sk sikayet nedeni olan bas agrsnn sebepleri arasndadr. Cogunlukla ilaclarla, baz durumlarda ise cerrahi mudahale ile tedavisi mumkundur. Kafa kemikleri icinde dort cift sinus vardr. Birer cifti yanak kemiklerinde ve aln kemiginde, diger iki cift ise kafa kemiklerinin daha ic ksmlarnda bulunur. Yanaklarda bunan sinusler piramit seklindedir ve bir duvar sert damak ve baz dislerle iliskili oldugu icin onemlidir. Diger sinusler, cevrelerinden gecen kafa sinirleri ve goz etraf ile yakn konumdadrlar. Bu nedenle iltihaplanmas halinde ciddi komplikasyonlara yol acabilirler. Kafa kemigi icindeki bu hava dolu sinuslerin, konusurken ses rezonansn saglamak, solunan havann akcigerler icin uygun hale gelmesine yardmc olmak (havay stmak, sogutmak, nemlendirmek, temizlemek), kafatasnn agrlgn azaltmak, ani burun ici basnc artslarnda tampon gorevi gormek gibi gorevleri vardr. SINUZIT NASIL OLUSUR? Sinuslerin normal fonksiyonunu gorebilmesi icin havalanmas ve icindeki mukusun (sumuksu maddenin) duzenli olarak atlmas-degistirilmesi gerekir. Sinuslerin ici, solunum yolunu doseyen hareketli kirpiksi uzantl hucrelerden olusan epitel doku ve mukus ureten hucreler ile doselidir. Epitelin uzerini ise mukus tabakas orter. Sinusler bir delikle burun ic-yan duvarna aclrlar. Hareketli kirpiksi uzantlar, uzerlerini orten mukus tabakasn hep ayn yone hareketleriyle iterler. Hareket yonleri ise sinuslerin burun yan duvarna aclan delige dogrudur. Bu sekilde sinuslerin ici mukus ile dolmaktan kurtulmus ve temizlenmis olur. Sayet sinus cksn tkayan bir hadise, mukusun yapsnda bozulma veya kirpiksi uzantlarn hareketini engelleyen bir durum hasl olursa, sinuslarn bosalmas ve havalanmas zorlasr. Oksijensiz kalan ortamda kirpiksi uzantlar ve epitel hasar gorur. Mukusun atls bozulur. Ortamn asiditesi degisir, mukus koyulasr. Boylece mikroplarn kolayca yerlesebilecegi bir ortam olusur ve iltihap gelisir. Iltihap ve odem ile sinus mukozas daha da kalnlasarak sinus cks deliginin tkanklgn artrr. Tkanklgn artsyla birlikte ksr dongu devam eder. Tedavinin yaplabilmesi icin bu ksr dongunun krlmas gerekir. Ksr donguyu baslatabilecek veya olusumuna katkda bulunabilecek baz durumlar sunlardr: Alerjik rinit, astm, kirpiksi ckntlarn aktivitesini zedeleyebilecek soguk ve kuru hava, bagsklk sistemi bozukluklar, burun polipi vb... SINUZITIN BELIRTILERI NELERDIR? Basa grs: Genellikle yuz bolgesinde, burun kokune yakn bolgelerde ve goz cevresinde yogunlasr. Agr, etkilenen sinusun bulundugu bolgeye gore yerlesim gosterebilir. Burun tkanklg: Hasta, sinuzit nedeniyle veya sinuzitin altnda yatan sebep dolaysyla burun tkanklgndan yaknr. Burun ve geniz aknts: Alerjik durumlarda su gibi beyaz burun aknts mevcutken, olaya bakterilerin eklenmesiyle sar yesil, koyu kvamda burun-geniz aknts olusur. Ayrca koku alamamak, agz kokusu, ates olabilir. Geniz akntsnn bogazda yaptg tahrisle oksuruk, bogazda yanma hissedilebilir. Altta yatan alerjik bir hastalk varsa, burunda kasnt, gozlerde sulanma olabilir. Ozellikle cocuklarn geceleri agz ack uyumalar, horlamalar sinuzitin habercisi olabilir. SINUZITIN TURLERI Akut Sinuzit: Belirtilerin 8 haftadan ksa surdugu sinuzit bicimidir. Baslca belirtisi agrdr. Burun tkanklg-aknts, ates, koku almada bozukluk gorulebilir. Genellikle virusler olay baslatr ve iltihap olusumuyla sinus cks deligi tkanr ve bakterilerin yerlesimi icin uygun ortam olusur. Akut sinuzit genellikle ilac tedavisi ile iyilesir ve kalc mukoza hasar brakmaz. Kronik Sinuzit: 8 haftadan uzun suren belirtilerin oldugu sinuzit bicimidir. Belirtileri akut sinuzitten daha hafiftir. Uzun sureli oksuruk ve geniz-burun aknts sikayetler arasndadr. Ilac tedavisine ragmen mukozal degisiklikler normale donmez. TANI NASIL KONUR? Hastann anlattg belirtiler, titiz muayene ve radyolojik bulgular ile hastalgn tans konur. Direkt kafa rontgeni tany dogrular, fakat tek basna sinuzitin olmadg sonucunu vermez. Tedavinin takibinde faydal olabilir. Burun endoskopisi, burun icinin skl aygtlarla direkt olarak gorulebildigi bir yontemdir. Bugun sinuzit tansnda en degerli radyolojik yontem ise bilgisayarl tomografidir. TEDAVI Sinuzit tedavisinde oncelikle altta yatan sebebi ortadan kaldrmak gerekir. Ortam kuru ise nemlendirmek yardmc olabilir. Enfeksiyonun kontrolu amacyla en az 10 gun uygun antibiyotik kullanlr. Mukoza odemini azaltp ksr donguyu krmak amacyla dekanjestan ad verilen burun sprey veya damlalar kullanlabilir. Ancak bunlar uzun sureli kullanldgnda sikayetlerin geri donmesine neden olurlar. Bu nedenle 5 gunden fazla kullanlmamaldrlar. Ayrca cerrahi gereken durumlarda bugun endoskopik girisimlerle basarl sonuclar alnabilmektedir. Sinuzit tedavi edilmedigi takdirde, iltihap cevre dokulara ve hatta beyin icine yaylabilir. Ozellikle goz cevresiyle yakn iliski icindeki sinuslerin iltihabnda, aradaki kemik dokularn zedelenmesiyle, goz cevresinde odem, gozun ileri itilmesi, goz hareketlerinde kstllk, gorme kayb olusabilir. Iltihabn gerek kan, gerekse direkt yaylmyla beyine ulasmas, beyin apsesi, beyin ds zarlarnda apse, menenjit gibi cok ciddi sorunlar dogurabilir. Boylesi ciddi rahatszlklara meydan vermemek icin sinuzitin tedavisi geciktirilmemelidir. Gebelikte sinuzit tedavisi taplrken mutlaka gebelikte kullanlmas uygun olan ilac tedavisi secimleri ve kadn hastalklar ve dogum hekiminin onerileri de dikkate alnmas gerekir